Мұхан Исахан

Заңгер, шариғат бойынша маман

Өмірбаяны Арнау сөз Мақалалары Сұрақ қою

Өмірбаяны

Мұхан Исахан – заңгер, шариғат бойынша маман, 1978 жылдың 8 қарашасында Оңтүстік Қазақстан облысынының Ордабасы ауданында дүниеге келген. 2000 жылы Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінің заң факультетін тәмамдады. 2002 жылы осы университеттің магистратурасын, ал 2006 жылы аспирантурасын табысты аяқтап шықты. Қазіргі таңда «Нұр» Қазақ-Египет ислам университетінде «Дінтану» мамандығы бойынша докторантурада оқып жатыр. Бірнеше жылдар бойы ғылыми қызметкерлікпен, аудармашылықпен, «Қазақстан-Заман» газетінің дін істері бөлімін басқарумен айналысқан. 30 шақты ғылыми, 60 шақты публицистикалық мақалалардың және «Ислам және калам мазхабтары» атты монографиялық еңбектің авторы. 15 жылдан астам уақыттан бері «Мемлекет пен діннің қарым-қатынасын құқықтық реттеу» атты тақырып бойынша зерттеулер жүргізіп келеді. М.Исахан «ҚР діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» Заң жобасына ондаған ұсыныстарын енгізген. «Саяси мазхабтардың тарихы» атты монографиялық еңбегі баспадан шығаруға дайындалуда.

Арнау сөзі

Ассаламу алейкум құрметті оқырмандар!

Мен – Мұхан Исахан, теолог, «Нұр» Қазақ-Египет ислам университетінің докторантымын. Сарапшы ретінде келесі тақырыптарға қатысты сұрақтарыңызға жауап беруге дайынмын: Мұхаммед Пайғамбардың (с.ғ.с.) өмірі мен қызметі, Исламдағы мазхабтардың шығу тарихы, сопылық және тариқаттар, Исламдағы діни мерекелер, ҚР заңнамаларына сәйкес азаматтардың діни құқығы.

Еңбектері

  • Кітап №1
  • Кітап №2
  • Кітап №3

Мақалалары

  • Мәуліт мерекесі – Мұхаммед (с.ғ.с.) мерейі 
  • Садақа беру – сауабы мол игі іс! 
  • Зекет бермеу – дінге опасыздық жасағанмен тең 
  • Тарихи оқиғалар желісі бойынша имам Матуридидің сенім ілімі 
  • Ақтау қаласында «Діни экстремизм мен терроризмнің алдын-алу мәселелеріндегі БАҚ рөлі» тақырыбында дөңгелек үстел өтті 
  • Айтайық, жарапазан... 
  • Тарауих намазының шариғаттағы дәлелі һәм рухани мән-мазмұны 
  • Исламның қазақ даласына таралуы 
  • Миғраж – ұлы жеңістердің хабаршысы 
  • Өзін-өзі жарған шаһид пе? 
  • Оразаны қанша күн тұтамыз? 
  • Сириядағы қанды қақтығыс «сунниттік-шииттік майдан» ба? 
  • Діни білім берудің заманауи тетіктерін игеру жайында 
  • Оразаның уақыты неге ауыспалы болып келеді? 
  • Қасиетті Қадір түні 
  • Көркем мінезді болудағы сабырдың орны 
  • Рамазан - Сабыр мектебі 
  • «Шахид болу» идеологиясының қателігі 
  • Ораза - мәңгілік бақытқа қол жеткізер құндылық 
  • Хақ үкімдері қатып-семіп қалған догма емес 
  • Уаһабшылдар қозғалысының ұлт жаназасын шығарудан басқа мақсаты жоқ 
  • Ислам үрейлендіруге қарсы 
  • "Қадір" сөзінің мағынасы 
  • Жұмаққа жолдама әперер иллаһи мүмкіндік 
  • Қасиетті кештегі айтылар дұға-тілек 
  • Қадір түнін күндізден күту керек 
  • Ораза - мәңгілік бақытқа қол жеткізер құндылық

Нахшбанди тариқатының тарихымыздағы рөлі туралы не айтасыз?

Дүйсенбі, 25.07.2021

Орталық Азия мен Дешті-Қыпшақтағы хақ тарихаттардың бірі – Нахшбанди тариқатын 1318 жылы Бұқараға жақын Касри Хиндуван ауылында дүниеге келген Бахауаддин Мухаммед Нақшбанди негізін қалады.

Тариқат негізінен іштен зікір салу ритуалы «қатм-хажағанды» орындайды. Бахауаддин нақыштаушы зергер ұста болғандықтан оның құрған тариқатына «Нахшбанди» атауы берілген. Сондай-ақ, олар салатын зікірдің формасына қарай бұл сопылық орден «Хафий» деп те аталады.

Бахауаддиннің алғашқы ұстазы Хожаған шейхі Мухаммед баба Саммаси (1339 ж.қ.б.) еді. Екінші ұстазы Ясауи тарихатының шейхі Қасымның мүриді болған Мір Әмір Құлал болатын. Сондай-ақ, Бахауаддиннің шейх Мәулана Арифиннің де мүриді болғандығы айтылады.

Нахшбанди тарихаты Бахауаддиннің шәкірттері Алладдин Аттар (1400 ж.қ.б.) мен Хожа Мухаммед Фарсы хожа (1420 ж.қ.б.) арқылы дамыды. Негізінен Абу Халиқ Ғиждуанидың сопылық қағидасын ұстанған Бахауаддин Нахшбанди фикһ мәселесінде Имам Ағзам Әбу Ханифа мәзһабын ұстанған. Бахауаддин Нахшбанди тариқат мүшелеріне саясатқа араласпауды бұйырғанмен, кейін Хожа Ахрар Убайдулла тарихат басына келгенде “Өзінің әлемдік рухани парызыңды атқару үшін саяси билікті пайдалана білу қажет” деген қағиданы ұстанды. Хожа Ахрардың бұл реформасынан кейін Нахшбанди тариқаты Орта Азияның діни-саяси құқықтық тарихында өзіндік із қалдырды. Ахрар қожаның ісін 1515 ж. бауырластық басшысы болған Ахмет Қасани қожа (1543 жылы қайтыс болған.). Содан кейін джуйбар шейхылары (ХҮІ ғ-дың ор-тасы ХҮІІ ғ-дың аяғы) одан әрі жалғастырды. Ахмет Қасани ұрпақтары саналатын Ақтау және Қаратау қожалары Нахшбандилікті Шығыс Түркістан, Үндістан, Иран, Ирак, Анадолы, Кавказ өңірлеріне таратты.

Нақшбанди тариқаты қазақтың кемеңгер ханы Қасым ханның тұсынан бастап Солтүстіктегі көшпелі қазақ жұршылығына әсер ете бастады. Бұл жөнінде Мұхамед Талифтың “Матлаф-ат-Талибин” атты шығармасында баяндалған. Қасым хан Нахшбанди шайхы Әбу Бәкір Садтың муриді болған. Қасымның ұлдары Мамаш, Бұйдаш, Тахир хандардың да Нахшбанди тариқатының шайхыларына қол берген.

Шығыстанушы М. Әбусейтова Тәуекел хан өзінің 120 баласымен Нахшбанди шайхы Қожа Ысқаққа мурид болғандығын жазады. Есім хан билік құрған шақта Нахшбанди тариқатына Сыр бойынан арнайы уакфтық жерлер бөліп береді. Ал, Тәуке хан тұсында Ясауи мен Нақшбанди тариқатының құндылықтарын қатар ұстанған Азизан қожалары қазақтың біраз ру-тайпаларына пір болған еді. ХІХ ғасырдағы Бұқарада оқып келіп Қазақ даласында діни қызмет жасаған ахундар мен ишандар да осы Нахшбанди-Мужжадади тариқатының өкілдері болатын.

Кеңес үкіметі кезінде Нахшбанди шейхтары қуғындалып, тариқат уақытша өз жұмысын тоқтатқанмен, тәуелсіздік алған жылдары Қоқандағы Ибрахим Хазірет шейх тарапынан Нахшбанди сопыларының қызметі қайтадан жанданды. Бірақ, бұрын Орталық Азияда бір орталықтан басқарылып келген тариқат Ибрахим Хазіреттің 2009 жылы қайтыс болуымен бірнеше тармақтарға бөлініп кетті.

 

Оқылды 894 рет
Жауап берген:

Сарапшылар

Айнұр Әбдірәсілқызы

Толық ақпарат Сұрақ қою

Балғабек Мырзаев

Толық ақпарат Сұрақ қою

Алау Әділбаев

Толық ақпарат Сұрақ қою

Ершат Оңғаров

Толық ақпарат Сұрақ қою

JoomShaper
Top